De vraag die ons vandaag bezighoudt, is de volgende: moet je vennootschapsvormen zoals bvba, nv en cvba vertalen of niet? Zoals steeds is de werkelijkheid complex en is het antwoord op de vraag dat ‘het ervan afhangt’. Een verduidelijking.
België, land van Nederlands, Frans en Duits
België is een speciaal land, met een federale structuur en twee vormen van deelstaten die elkaar deels wel, deels niet overlappen. Het fijne is dat alle federale materie zowel in het Nederlands, het Frans als het Duits bestaat. Aangezien het vennootschapsrecht in België nog steeds een federale bevoegdheid is, kun je dus in die drie talen een perfect equivalent vinden van de verschillende vennootschapsvormen. Met perfect equivalent bedoel ik dat je een vertaling hebt die exact dezelfde juridische werkelijkheid dekt. Zo vertaal je in een Belgische context bvba door het Franstalige S.P.R.L. en bedoel je eigenlijk exact hetzelfde.
Maar soms is het complexer
De situatie is anders wanneer er andere talen in het spel zijn, bijvoorbeeld Engels of Deens, of nog, wanneer je buiten de louter Belgische context treedt. In Luxemburg bestaat de société à responsabilité limitée (sàrl – letterlijk: vennootschap met beperkte aansprakelijkheid), een vennootschapsvorm die de tegenhanger is van de belgische bvba, maar die toch beantwoordt aan andere juridische en fiscale regels. Je kunt dus sàrl niet zomaar vertalen als bvba, want feitelijk bedoel je er iets anders mee, aangezien een bvba enkel bestaat in het Belgische recht. Het is soms ook subtieler. In België hebben we naamloze vennootschappen (nv’s). In Frankrijk bestaan er sociétés anonymes (S.A.). In België noemen we een naamloze vennootschap in het Frans ook société anonyme. Als je deze termen letterlijk vertaalt tussen het Nederlands en het Frans, zijn het perfecte equivalenten. Maar pas op als je een tekst uit Frankrijk vertaalt naar het Nederlands en je société anonyme vertaalt door naamloze vennootschap. Je denkt dat je een goede vertaling vast hebt, maar schijn bedriegt: je bedoelt er iets anders mee, zeker als de lezer van je vertaling even vergeet dat de oorspronkelijke tekst uit Frankrijk komt en niet uit België.
Hoe los je dat op?
Bij Déesse zouden we in bovenstaand geval in onze Nederlandse vertaling société anonyme overnemen. In een voetnoot kunnen we dan een ‘letterlijke’ vertaling geven, namelijk naamloze vennootschap, al was het maar om de term te verduidelijken. Maar laten we wel wezen: een Franse société anonyme is geen Belgische naamloze vennootschap.
Soms wordt het je gemakkelijk gemaakt, zeker in documenten als dagvaardingen met een internationaal karakter. Vaak wordt voor elke vennootschap gezegd naar welk recht ze is opgericht. Zo krijg je dan bijvoorbeeld in een Belgische tekst “de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid naar Belgisch recht [naam]”. Dan nog is het maar de vraag of je ‘besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid’ moet vertalen naar bijvoorbeeld het Engels, al dan niet in een voetnoot. Je wil uiteraard dat elkeen die de tekst leest en meer wil weten over de spelregels waaraan bvba’s moeten beantwoorden, ook werkelijk kan zoeken naar die spelregels. Met een transparante vertaling in het Engels komt de lezer van de vertaling er dan niet altijd want hij moet zelf de stap zetten naar ‘bvba’.
Vergelijk het met dit artikel over het vertalen van adressen. Je wil Jan de postbode niet op het foute been zetten met een vertaald adres. Welnu, je wil Piet de rechter evenmin op het foute been zetten met vertaalde vennootschapsvormen die misschien verwarring opleveren over het toepasselijke recht.
Met bovenstaande strategie maakt je duidelijk om welke soort van vennootschap het gaat en onrechtstreeks geef je ook meer informatie over het land van herkomst van de vennootschap. Zeker in juridische contexten kan dat wel tellen.
In andere contexten waar de vennootschapsvorm misschien minder relevant is, kun je er nog altijd voor kiezen om ze transparant te vertalen of zelfs weg te laten. Moet je in een commerciële tekst per se ook de vennootschapsvorm vermelden? Het is nog maar de vraag of je vertaling er niet beter op wordt als je eenvoudigweg de naam van het bedrijf vermeldt, zonder de vennootschapsvorm.
Uitzonderingen
Het kan natuurlijk geen kwaad om hier overleg over te plegen met de eindklant. Zeker advocatenkantoren hebben vaak eigen regels en gebruiken hieromtrent.
